ตำนานยมทูต (Psycho Pomp)

ยมทูต หรือ Psychopomps มาจากรากศัพท์ภาษากรีกว่า “ψυχοπομπός” (psychopompos) ที่มีความหมายว่า “ผู้นำวิญญาณ” ยมทูตจึงเป็นจินตสัตว์ (creature), สิ่งที่มีจิตวิญญาณ (spiritual being), ผู้ศักดิ์สิทธิ์ หรือเทวดา  ในหลายๆศาสนา มีความเชื่อตรงกันว่า หน้าที่ของยมทูต คือ การนำพาเอาดวงวิญญาณของบุคคลที่เพิ่งสิ้นชีวิต ไปสู่ดินแดนหลังความตาย (afterlife) แต่ยมทูตไม่ได้มีหน้าที่ที่เกี่ยวข้องกับการตัดสินความถูกผิดของผู้ตาย พวกเขาจะทำหน้าที่เพียงเป็นผูนำทางวิญญาณเพื่อความปลอดภัยเพียงอย่างเดียวเท่านั้น

ยมทูตมักถูกนำมาเป็นส่วนประกอบในศิลปะหลายด้านที่เกี่ยวข้องกับชีวิตหลังความตาย แต่จะมีความแตกต่างกันออกไปตามแต่ประเพณีและวัฒนธรรม บางครั้งก็มีความเกี่ยวข้องกับสัตว์หลายชนิด เช่น ม้า, กา, สุนัข, นกฮูก, นกกระจอก หรือกวาง เป็นต้น

คาร์ล ยุง กล่าววิเคราะห์ตามหลักจิตวิทยาว่า ยมทูตคือตัวกลางระหว่างจิตใต้สำนึกและจิตสำนึก โดยบุคลาธิษฐานของยมทูตในฝันจะเป็นนักปราชญ์ สตรี หรือในบางครั้งก็เป็นสัตว์ที่เต็มไปด้วยความกรุณา ในบางวัฒนธรรม ชาแมนจะทำหน้าที่เป็นผู้นำวิญญาณ และอาจจะรวมถึงการนำเอาวิญญาณของผู้ตาย หรือผู้เสียชีวิตไปกำเนิด

อีกหนึ่งหน้าที่ของผู้นำวิญญาณ คือ การนำวิญญาณของเด็กเกิดใหม่ให้เข้ามาในโลก  เป็นการขยายความในชื่อ “หมอตำแยแก่ผู้กำลังจะสิ้นใจ” (midwife to the dying)